Denizanaları Marmara Denizi'ni Nasıl Ele Geçirdi?

Marmara Denizi, Türkiye — Yerli halk, denizin değiştiğini söylüyor ve kanıtlar açık: denizanası artık sularına hakim. Bir zamanlar yüzücüler ve balıkçılar için ara sıra görülen bu jelatinimsi sürüklenen balıklar, eşi benzeri görülmemiş sayılarda ortaya çıkıyor. En yaygın olanı, plajlardan ve teknelerden kolayca görülebilen Ay Denizanası'dır ( Aurelia aurita ) . Ancak yalnız değiller.

Marmara'da Artık Bulunan Türler

Araştırmacılar ve vatandaşların son raporları şaşırtıcı bir çeşitliliği ortaya koydu:

• Ay Denizanası ( Aurelia aurita )

• Pusula Denizanası ( Chrysaora hysoscella )

• Kızarmış Yumurta Denizanası ( Cotylorhiza tuberculata )

• Mor Sokan ( Pelagia noctiluca )

• Benekli Denizanası ( Phyllorhiza punctata )

• Göçebe Denizanası ( Rhopilema nomadica )

• Ters Denizanası ( Cassiopea spp. )

• Liriope Denizanası (Liriope tetraphylla)

• Deniz Cevizi (Mnemiopsis leidyi)

• Taraklı Denizanası (Beroe ovata)

• Deniz Bektaşi Üzümü (Pleurobrachia pileus)

Bu genişleyen liste, Marmara'daki denizanası topluluğunun ne kadar hızlı çeşitlendiğini ve çoğaldığını gösteriyor.

Photo: Getty Images

Neden Çiçek Açıyorlar?

Bilim insanları, bilindik bir dizi suçluya işaret ediyor: aşırı avlanma, iklim değişikliği ve kirlilik. Daha az yırtıcı, ısınan sular ve beslenecek daha fazla planktonla denizanası popülasyonları arttı. 2007'den beri Marmara Denizi'ni tıkayan kalın "deniz sümüğü" olan musilaj krizi, bu eğilimi daha da hızlandırdı ve denizanalarına bir plankton büfesi sağlarken, bir zamanlar onları kontrol altında tutan daha büyük türleri uzaklaştırdı.

CSIRO Deniz ve Atmosfer Araştırmaları'ndan ekolog Anthony Richardson, "Aşırı avlanma bu karmaşık ilişkiyi altüst edebilir," diyor. "Denizanası popülasyonunun büyümesinin önündeki engelleri kaldırarak, aşırı avlanma denizanası için ekolojik alan açıyor. Denizanası çoğaldıkça, balık yumurtalarına yaptıkları saldırılar, zarar görmüş balık stoklarına giderek daha ağır bir bedel ödüyor."

Sonuç: Denizanasının gelişip diğer türlerin yok olduğu bir düşüş döngüsü.

Denizanası: Uzaylı Kurtulanlar

Denizanaları basit bir yapıya sahip olsalar da son derece dayanıklıdırlar. Vücutlarının %95'i su, %5'i protein ve eser miktarda lipit ve tuzdan oluşur. Beyinleri, kemikleri ve dolaşım sistemleri yoktur; oksijen derileri aracılığıyla yayılır. Plankton, yumurta, küçük balıklar ve hatta diğer denizanalarıyla beslenirler.

İlginç bilgi: NASA, 1991 yılında mikro yerçekiminde nasıl tepki verdiklerini incelemek için uzaya bin denizanası polipi gönderdi. Dünya'nın ötesine bile uyum sağlama yetenekleri, onlara bazen "ölümsüz serseriler" denmesinin nedenini açıklıyor.

İnsanlar Üzerindeki Etkisi

Yerli halk için denizanası patlamaları kıyı yaşamını kökten değiştirdi. Yüzücüler tıkalı plajlardan, balıkçılar jöle kıvamındaki kütlelerle dolu ağlarından ve karaya vuran denizanalarının çürümesinden şikayetçi. Bir zamanlar keyifli olan, sadece plaja gitmek bile artık bir zorluğa dönüştü.

Photo: Getty Images

Kurtarma Süreci

Dengeyi yeniden sağlamak kolay olmayacak. Uzmanlar, çabaların şunları içermesi gerektiğini söylüyor:

• Mukus ve kirliliği azaltmak → denizanasının beslendiği plankton patlamasını azaltmak.

• Balık yaşam alanlarını korumak → böylece larvalar hayatta kalabilir ve balık stokları iyileşebilir.

• Aşırı avlanmayı azaltmak → denizanasının doğal avcılarının geri dönmesini sağlamak.

• Temizleme programlarının araştırılması → aşırı çiçeklenmenin olduğu bölgelerde denizanasının hedefli olarak çıkarılması.

  
  

Nihayetinde hikâye, bir bağlantı hikâyesidir. Zincir, çöplerin denize girmesiyle başlar, bakteri ve planktonlara dönüşür, mukus oluşturur ve sonunda denizanasının kontrolsüzce çoğalmasına olanak tanır. Bizimle başlar ve bizimle biter.

Ne Yapılabilir?

Denizanası aşırı popülasyonunu kontrol altına almak , yarattığımız baskıları azaltmak anlamına gelir: çöp, arıtılmamış atık su ve aşırı avlanma. Kıyı temizliklerinden sürdürülebilir deniz ürünleri seçimlerine kadar her eylem, Marmara Denizi'ni iyileşmeye doğru itiyor.

Denizanası istilası bir uyarıdır; aynı zamanda bir şanstır. İnsan faaliyetleri ile deniz çöküşü arasındaki bağlantıları fark ederek, deniz için farklı bir gelecek seçebiliriz.